Zihinsel Engelli Bireyler Eğitim Programı

Zihinsel engelli destek eğitim programı genellikle zihinsel engelli tanısı konmuş bireylere verilen destek eğitim programıdır. Peki Zihinsel engelli destek eğitim programı nedir? Kimlere uygulanabilir? Ücretli mi, ücretsiz mi? Sizler için Zihinsel engelli destek eğitim programı hakkında harika bir yazı hazırladık.

Zihinsel yetersizliği olan birey ne demek?

Zihinsel yetersizliği olan birey, vücudun göstermiş olduğu işlevler bakımından genelin sağladığı standart sapmanın altında kalan bireylerdir. Bu bireyler genellikle 18 yaşından önceki gelişim döneminde keşfedilirler. Kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikleri ya da sınırlılıkları vardır. Zihinsel yetersizliği olan bireyler kendi içerisinde hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey, orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey ve ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey olarak 3 gruba ayrılı. Gelin hep beraber bu gruplara göz atalım.

Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey

Bu bireyler genellikle özel eğitim veyahut destek eğitim hizmetlerine oldukça sınırlı ihtiyaç duymaktadırlar. Kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde hafif düzeydeki yetersizlik mevcuttur.

Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey

Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler genel olarak özel eğitim veyahut destek eğitim hizmetlerine yoğun olarak ihtiyaç duymaktadır.

Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey

Yaşam boyu süren, yaşamın her alanında tutarlı ve yoğun özel eğitim ve destek
eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey olarak tanımlanmaktadır.

Zihinsel yetersizliği olan bireylerin özellikleri

Zihinsel yetersizliği olan bireylerin özellikleri birbirine benzeyen yanları olsa da bir bakımdan benzemeyen yönleri de mevcuttur. Sizler için zihinsel engelli bireylerin özelliklerini derledik.

  • Zihinsel yetersizliği olan bireyler yaşıtlarından ziyade öğrenme hızları daha yavaştır.
  • Dikkat problemleri oldukça fazladır. Dikkatleri oldukça kısa ve dağınıktır.
  • Zihinsel yetersizliği olan bireyler dil ve konuşmayı zihinsel yetersizliği olmayan bireylerin geçtiği basamaklardan geçerek edinirler. Ancak bu basamaklardan geçiş hızları daha yavaştır.
  • Bellekleri oldukça zayıftır. Görsel ve işitsel algıları zayıftır. Bellekle ilgili yaşadıkları en önemli problem öğrendikleri bilgileri kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarmada yaşamalarıdır.
  • Akademik başarıları normal gelişim gösteren bireylerden gerilik gösterirler.
  • Zihinsel yetersizlik gösteren bireylerde çeşitli sosyal problemlere rastlanmaktadır.

Zihinsel engelli destek eğitim programı modülleri

Zihinsel engelli destek eğitim programının Öz Bakım Becerileri, Dil, Konuşma ve Alternatif İletişim Becerileri, Psikomotor Beceriler, Günlük Yaşam Becerileri, Bilişsel Hazırlık Becerileri, Toplumsal Yaşam Becerileri, Türkçe, Matematik ve Sosyal Hayat olmak üzere 9 adet modülü mevcuttur. Gelin hep beraber modüllere daha detaylıca göz atalım.

Modül 1 – Bilişsel becerilere hazırlık modülü

Modül 1 yani Bilişsel becerilere hazırlık modülünde kişinin bilişsel becerilerini esas alarak bu becerileri nasıl geliştirebiliriz? Sorusunun üzerinde durulmaktadır. 100 ders saati ayrılan Bilişsel becerilere hazırlık modülünün kazanımlarına gelin hep beraber göz atalım.

  • Görsel ve işitsel uyarı verildiğinde uyarının nereden geldiğine bakar.
  • Tek, iki ve üç eylem bildiren eylemleri yerine getirir.
  • Saklanmış nesneyi bulur, nesne saklar
  • Ara ve ana renkleri bilir
  • Hareket ve sesleri taklit eder
  • Oyun oynarken sıra alır ve sorumluluk yerine getirir.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 2 – Öz bakım becerileri modülü

Modül 2 yani öz bakım becerileri modülü, bireyin günlük hayattı rutin olarak gerçekleştireceği öz bakım becerilerini ele almaktadır. Gelin hep beraber zihinsel engelli bireysel için hazırlanmış öz bakım becerileri modülünün kazanımlarına göz atalım.

  • Kişisel bakımlarını yapar. (Diş fırçalama, el yıkama, yüz yıkama, ayak yıkama, tırnak kesme, sakal tıraşı, tuvalet ihtiyacı…)
  • Giysi ve aksesuarları tanır.
  • Kıyafetlerini giyip çıkarma becerisi kazanır. (Çorap giyme, etek çıkarma, bere giyme, soket çorap çıkarma, kazan giyme, atkıyı boyna sarma, kazak giyme, kravat bağlama, ayakkabı bağcığını takma…)

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 3 – Günlük yaşam becerileri modülü

Modül 3 yan, günlük yaşam becerileri modülü. Bu modülden kişinin günlük yaşam becerilerini göz önüne alarak hayatı kolaylaştıran bir modüldür. Ortalama 120 saat ayrılan günlük yaşam becerileri modülünün kazanımlarına göz atalım.

  • Çalar saat, saç kurutma makinesi, asansör, bilgisayar ve telefon kullanabilir.
  • Pencereyi, perdeyi, koltuğu, masayı açıp kapatabilir.
  • Ev işleri ve yemek yapmada yardım eder.
  • Süt ısıtır, çay demler, tost yapar.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 4 – Toplumsal yaşam becerileri modülü

Modül 4 yani toplumsal yaşam becerileri modülü. Bu modülde genel olarak toplumda yaşamanın becerileri ele alınmıştır. Toplamda 100 saat verilen toplumsal yaşam becerileri modülünün kazanımlarına gelin hep beraber göz atalım.

  • Sinema, tiyatro, havuz ve eğlence alanlarındaki kurallara uyar.
  • Serbest zamanını ilgileri doğrultusunda değerlendirir.
  • Otomatik vezne makinesinden (ATM) para çeker.
  • Okul servisinde ve toplu taşımada uyulması gereken kurallara uyar.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 5 – Konuşma ve alternatif iletişim becerileri modülü

Modül 5 yani konuşma ve alternatif iletişim becerileri modülü. Bu modülde genel olarak dil, konuşma ve alternatif iletişim becerini geliştirmeye yönelik hazırlanmış bir modüldür. Toplamda 240 saat ayrılan konuşma ve alternatif iletişim becerileri modülünün kazanımlarına hep beraber göz atalım.

  • Tekrar, yer ve eylem bildiren sözcükleri kullanır
  • Bir konu hakkında istenen süre kadar konuşur.
  • İletişimi başlatır, sürdürür ve bitirir
  • Motor hareketlerde, oyun zamanında, kendi sesiyle ve kurallı oyunları sürdürebilmek için sıra alır.
  • İşaretlerden/nesnelerden yararlanarak ihtiyacı olan nesneyi ifade eder.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 6 – Psikomotor beceriler modülü

Modül 6 yani psikomotor beceriler modülü. Bu modülde 120 saat ayrılan ders saati içerisinde bireyin psikomotor becerilerini geliştirmeye yönelik yapılan faaliyetlerdir. Gelin şimdi hep beraber Psikomotor beceriler modülünün kazanımlarına göz atalım.

  • Nesneleri kaldırır, ittirir ve yerine taşır.
  • Parmaklarıyla dokunarak küçük nesneleri hareket ettirir.
  • Nesneleri bozar ve geri takar.
  • Kağır buruşturur, yırtar, keser ve bantlar
  • Hareket hâlindeki nesneleri tutar.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 7 – Sosyal hayat modülü

Modül 7 yani sosyal hayat modülü. Bu modülde genel olarak sosyal hayat becerilerini geliştirmek üzerine yoğunlaşılmış bir modüldür. Ortalama olarak 160 ders saati ayrılan sosyal hayat modülünün kazanımlarına hep birlikte göz atalım.

  • Kaza türlerini bilir ve kazadan nasıl korunacağı hakkında bilgi sahibidir.
  • Dünya, güneş, ay ve yıldızları bilir.
  • Canlıların özelliklerini, canlı ve cansız varlıkların farklarını bilir
  • Dini ve ulusal bayramları tanır
  • Atatürk’ü, İstiklal Marşını ve Türk bayrağını tanır.
  • Havada ve karada gerçekleşen doğa olayları hakkında bilgi sahibidir.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 8 – Türkçe modülü

Modül 8 yani Türkçe modülü. Ortalama olarak 360 ders saati ayrılan Türkçe modülünün amacı Türkçe’yi doğru kullanma becerisine sahip bireyler oluşturmaktır. Şimdi gelin hep beraber Türkçe modülünün kazanımlarına göz atalım.

  • Görsel ve işitsel uyarılara tepki verir.
  • Dinlediği ya da okuduğu masal ve öyküyle ilgili sorulara cevap verir.
  • Yazım ve noktalara kurallarını bilir.
  • Seslerden hece, hecelerden kelime ve kelimelerden cümle oluşturur.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.

Modül 9 – Matematik modülü

Modül 9 yani Matematik modülü. Matematik bölümünde bireyin matematik ile ilgili becerileri geliştirilmektedir. Gelin hep beraber matematik bölümünün bireye kazandıracağı kazanımlara göz atalım.

  • Nesneler; dışında-içinde, uzağında-yakınında, önünde-arkasında ve sağında- solunda olup olmadığını ayırt edebilir.
  • Nesneleri; ağırlıklarına, yüksekte ve alçakta olma durumuna göre ayırt edebilir.
  • Birer, ikişer, üçer, dörder… ritmik sayımları yapar.
  • Çarpma, toplama, çıkarma, bölme işlemlerini kalanlarıyla beraber yapar.
  • Para satar, sesli saati kullanır, metreyi kavrar, abaküs kullanır.
  • Dört işlemi ve zihinden işlem yapar.

Daha sonra değerlendirme olarak bireyin kazanımlardan edindiği becerileri yapabiliyor mu, yapamıyor mu değerlendirmesi yapılır. Yapabiliyorsa 1-3 arasında bir puan verilmektedir. Yapamıyorsa neden yapamadığına dair, tepkisine dair bir açıklama yazılmaktadır.